Sözlük

VADELİ İŞLEM PİYASALARIYLA

İLGİLİ KAVRAMLAR

Aralık pozisyonu : Zaman aralığı pozisyonu,ürünlerarası aralık pozisyonu ve piyasalararası aralık pozisyonu olmak üzere üç çeşidi bulunmaktadır. Detaylar baş harflerine göre aşağıda sıralanmıştır.

Başlangıç teminatı: Vadeli işlem sözleşmesi alan ve satan tarafların yatırmak zorunda oldukları marj miktarı

Baz değer : Bir ürünün vadeli işlem fiyatı ile spot fiyatı arasındaki fark

Contango : Vadeli işlem fiyatlarının spot fiyatların üstünde (ilerisinde) bulunmasi durumuna ise contango ismi verilmektedir. Bu durumda spekülatörler kısa , riskten korunanlar uzun pozisyondadırlar ve spekülatörler üstlendikleri risk karşılığında vadeli işlem fiyatı ve spot fiyat arasindaki fark kadar kazanç sağlamaktadırlar.

Çevrim : Alım opsiyonu satılması satım opsiyonu alınmasi ve normal vadeli işlem uzun pozisyonun birleştirilmesiyle oluşturulmaktadır.

Günlük uzlaşma fiyatı:Borsa tarafından alım satım işlemlerinin bitişinden sonra belirlenen vadeli işlem sözleşmesi fiyatıdır.

Kisa pozisyon: Vadeli işlem sözleşmesinin satışından kaynaklanan pozisyon

Nakdi uzlasma:Finansal aracın fiziki teslimi yerine olusan kar veya zararın nakit ödenmesi veya tahsili yoluyla gerçekleşen uzlaşmadır.

Normal backwardation: Vadeli işlem fiyatlarınin spot fiyatlardan düşük olması durumuna normal backwardation (geri kalma ) ismi verilmektedir.Bu durumda spekülatör uzun pozisyonda, riskten korunanlar ise kısa pozisyondadırlar. Vadeli işlem fiyatının yükselmesi ve vade tarihindeki tahmini spot fiyat seviyesine ulaşması sırasındaki değer artışı sayesinde spekülatör risk üstlenmesinin karşılığını almış olmaktadır.

Piyasalararası aralık pozisyonu: Aynı veya birbirleri ile bağlantılı ürünlere ait bir sözleşme alınmakta , bir sözleşme satılmaktadır ; fakat bu işlemler farklı borsalarda gerçekleştirilmektedir.

Sentetik hazine bonosu pozisyonu: Hisse senetlerini elde tutup, endekse dayali vadeli işlem piyasasında sözleşme satarak gerçekleştirilmektedir.

Sentetik hisse senedi endeksi portföyü : Hazine bonolarını elinde tutup endekse dayalı vadeli işlem piyasasında sözleşme satın alarak oluşturulmaktadır.

Sürdürme teminatı : Vadeli işlem sözleşmesi alan ve satan tarafların yatırdıkları teminatın fiyat değişimleri sonucu inebileceği alt sınır. Teminat hesabındaki tutar sürdürme teminatının altına düştüğünde teminat başlangıç teminatı düzeyine yükseltilir.

Tail: Yatırımcı özsermaye hesabındaki marj miktarının üstündeki tutarı başka bir yatırım aracına yatırıp gelir elde edebilir; marj sınırının altındaki tutarı ise borçlanarak karşılayabilir. Bu nedenle alınacak veya satılacak sözleşme adedini belirlerken sayılan durumları dikkate almak için tail katsayısı hesaplanmaktadir.

Ters çevrim : Alım opsiyonunun alınması ,satım opsiyonunun satılması ve vadeli işlem piyasasında kısa pozisyon alınmasıyla oluşturulur.

Uzun pozisyon:Vadeli işlem sözleşmesi satın alınmasından kaynaklanan pozisyon

Ürünlerarası aralık pozisyonu: Aynı vadeli ve birbirleri ile başlantılı ürünlere ait sözleşmelerden biri alınmakta diğeri satılmaktadir.

Zaman aralığı pozisyonu: Aynı ürüne ait fakat vadeleri farklı iki sözleşmeden biri alınmakta diğeri satılmaktadır.